BIORÓŻNORODNOŚĆ
Grupa Energa prowadzi politykę ochrony bioróżnorodności i utrzymania stabilności ekosystemów w szczególności na obszarach, na których zlokalizowane są nasze instalacje i obiekty. Dokładamy starań, aby minimalizować negatywny wpływ na otoczenie.
Działania na rzecz bioróżnorodności:
Energa Elektrownie Ostrołęka realizuje działania ograniczające wpływ Elektrowni Ostrołęka B na ichtiofaunę rzeki Narew. W latach 2022-2024 spółka prowadziła coroczne akcje zarybiania rzeki. Przeprowadzone dotychczas akcje to początek planu zarybiania Narwi przez elektrownię w Ostrołęce, zgodnie z którym do rzeki w ciągu kilku lat może trafić nawet kilka milionów sztuk narybku i kilka ton większych ryb (głównie szczupaka i suma). W roku 2024 podczas wiosennej akcji dodatkowo zostały posprzątane brzegi rzeki. Wzięło w niej udział 20 wolontariuszy ze spółki.
Energa Wytwarzanie przeciwdziała negatywnemu wpływowi elektrowni wodnych na bioróżnorodność rzek i jezior oraz uczestniczy w monitorowaniu efektów swojej działalności w tym zakresie poprzez:
W roku 2023 zakończono budowę przepławki przy jazie na rzece Skotawie (dopływ Słupi). Dzięki niej ryby mogą swobodnie i bezpiecznie migrować w górę i w dół nurtu rzeki, zamiast trafiać do sztucznego kanału zasilającego elektrownię wodną Skarszów Dolny. Wykonane zostały specjalne komory wewnątrz przepławki, które służą spowolnieniu przepływającej przez obiekt wody, aby jej pęd nie zaszkodził rybom ani nie wpłynął na samo starorzecze. W 2024 roku ukończono budowę przepławki w Skarszowie Dolnym. Ponadto planowany jest też montaż bariery elektrycznej na wlocie do kanału derywacyjnego obiektu, która ułatwi kierowanie ryb w stronę wejścia do przepławki i dalej do starorzecza Skotawy. Obecnie w przepławki wyposażonych jest jedenaście małych elektrowni wodnych Energi Wytwarzania: Drzeżewo, Borowo, Wojdyty, Kotowo, Łyna, Brąswałd, Braniewo, Rakowiec, Rościno, Smołdzino i Biesowice. W najbliższych latach spółka planuje budowę przepławek w kolejnych swoich hydroelektrowniach małej mocy, na terenie woj. zachodniopomorskiego, pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Budowa przepławek to proces wymagający nie tylko znaczących nakładów finansowych, ale też przede wszystkim czasochłonny ze względu na konieczność każdorazowego pozyskiwania pełnej dokumentacji i wszystkich uzgodnień administracyjnych.
Na terenie MEW Rościno Związek Miast i Gmin Dorzecza Parsęty, Energa Wytwarzanie oraz Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie za pomocą własnych urządzeń monitorują działanie przepławki przy MEW Rościno. Akcja prowadzona jest w ramach projektu unijnego Ochrona łososia atlantyckiego i minoga rzecznego na Specjalnym Obszarze Ochrony Siedlisk Dorzecze Parsęty PLH 320007.
Tereny chronione, na których zlokalizowane są instalacje eksploatowane przez Energę Wytwarzanie, to:
Wszystkie inwestycje związane z budową linii elektroenergetycznych prowadzone przez Energę Operatora, które zlokalizowane są w pobliżu lub na terenie obszarów chronionych, podlegają procedurze oceny ich oddziaływania na środowisko. Odpowiednie raporty umieszczane są na stronie internetowej spółki.
Planeta Energii
Planeta Energii to realizowany od 2010 roku autorski program edukacyjny Energi z Grupy ORLEN, który powstał z myślą o najmłodszych. Jego pierwotną ideą było propagowanie wśród dzieci wiedzy o energii elektrycznej i jej źródłach oraz bezpiecznym i racjonalnym korzystaniu z prądu.
Wraz z rozwojem projektu materiały wzbogacono o treści pozwalające lepiej zrozumieć świat energii wokół nas, wpływ naszych zachowań na ochronę środowiska czy wspieranie zrównoważonego rozwoju. Aktualnie Planeta Energii chce zwrócić dodatkowo uwagę nauczycieli i uczniów na świat przyrody i potrzebę dbania o bioróżnorodność, zwłaszcza lokalną.
Projekt stawia przede wszystkim na naukę poprzez zabawę i interaktywne doświadczenia. Jego formuła sprawia, że nawet abstrakcyjne i z pozoru niełatwe tematy, pobudzają u najmłodszych ciekawość do odkrywania świata, chęć aktywnego udziału w zajęciach poszerzających wiedzę i wpajających prawidłowe nawyki, postawy i zachowania.
W latach 2023-2024 r. edycje projektu poświęcone były w szczególności ekosystemom wodnym i leśnym. Zgłosiło się łącznie ponad 1100 placówek szkolnych i przedszkoli z całej Polski, a aktywny udział w realizacji programu wzięło około 22 000 uczniów.
Dzieci zapoznały się m.in. z bogactwem bioróżnorodności obszarów podmokłych, życiem jezior, rzek i torfowisk oraz mórz (w szczególności bioróżnorodności Morza Bałtyckiego), poznawali ciekawe przyrodniczo miejsca w Polsce, takie jak Dolina Baryczy, rozlewiska Biebrzy, torfowiska w dolinie rzeki Budkowiczanki czy fokarium stacji morskiej w Helu. W leśnej edycji natomiast uczono o tym jakie gatunki drzew występują w Polsce, jakie zagrożenia czyhają na ekosystemy leśne i jak możemy je chronić. Uczniowie dowiadywali się także dlaczego lasy są ważne dla naszego życia codziennego i jak nasze działania wpływają na ich stan.
Dzięki scenariuszom zajęć dla nauczycieli i materiałom na PlanetaEnergii.pl każde dziecko mogło przekonać się, jak fascynujący jest świat roślin i zwierząt. Podczas transmisji online z inauguracji projektu oraz webinarów, nauczyciele i uczniowie mogli poznawać nie tylko polską przyrodę, ale też jak nowocześnie uczyć i angażować się do poznawania i jej ochrony, ale też inspirować w swoich lokalnych społecznościach innych do zachowań wspierających bioróżnorodność.
Planeta bawiąc – uczy, nie tylko poprzez stronę PlanetaEnergii.pl, ale głównie podczas wykonywania zadań zaproponowanych w scenariuszach dydaktycznych (w wariantach dla przedszkolaków i dzieci starszych). Mogą one być inspiracją do wspólnych wycieczek, ale też akcji wpływających na rozwój dzieci i ich zaangażowanie w pożyteczne inicjatywy np. na rzecz oszczędzania zasobów czy ochrony przyrody w najbliższej okolicy.
Programowi towarzyszy konkurs dla zerówek przedszkolnych i klas 0-III szkół podstawowych, z których co roku 3 najwyżej ocenione szkoły odwiedza Planeta Energii z przyrodniczym piknikiem edukacyjnym dla całej szkolnej społeczności, a placówka dodatkowo otrzymuje grant finansowy (10-11 000 zł) na realizację własnej strefy bioróżnorodności. Utworzono dzięki temu m.in. ogrody deszczowe z różnorodną roślinnością i strefy do nauki w plenerze dla wszystkich uczniów.
200 placówek z terenu całej Polski wyróżniono specjalnymi „biopakietami” do edukacji i wspierania lokalnej bioróżnorodności. W sumie do szkół w 2023 i 2024 r. trafiło m.in. 200 podniesionych grządek na własny mini ogródek, 100 zestawów narzędzi ogrodniczych, 500 zestawów nasion oraz bomb kwietnych, 300 budek lęgowych, w których schronienie mogą znaleźć sikorki bogatki, mazurki, wróble domowe oraz inne małe dziuplaki, 500 karmników dla ptaków oraz 500 hoteli dla owadów przeznaczonych dla pszczół i innych błonkoskrzydłych owadów. Dla zminimalizowania śladu węglowego zestawy były polskiej produkcji, wykonane w większości z certyfikowanych materiałów z Polski, a np. zgodnie z instrukcją przekazaną nauczycielom, opakowania kartonowe miały posłużyć do wykonania jednej z warstw przy zakładaniu własnych ogródków.
W projekcie wyróżniani są także nauczyciele. Obok nagród indywidualnych mogą wziąć udział w Akademii Planety Energii. Podczas warsztatów z ambasadorami programu mogą wymienić się doświadczeniami, podnieść swoją wiedzę i kompetencje, poznawać nowe sposoby nauczania o bioróżnorodności. Dodatkowo odwiedzają ciekawe przyrodniczo miejsca. Przy ujściu Wisły na Wyspie Sobieszewskiej mogli dowiedzieć się jakie zwierzęta i rośliny można tam spotkać, co robią w grudniu bobry a co foki. Odwiedzając Centrum Przyrodnicze w Trzcinicy Wołowskiej, mogli m.in. zobaczyć gdzie zimują susły, żywą próchnicę, czy przekonać się jaką budkę lepiej wstawić do lasu, jaką do parku a jaką przy szkole.
Więcej informacji o programie na stronie www.PlanetaEnergii.pl
Energa dla przyrody
Energa prowadzi program Energa dla przyrody, który podejmuje działania w szczególności skupione wokół bociana białego, polegają na:
Energa Operator kontynuuje współpracę z Małopolskim Towarzystwem Ornitologicznym. Współpraca przyczynia się do rozwoju Programu poznania i ochrony bocianów białych w Polsce. Dzięki pomocy energetyków możliwe jest obrączkowanie i mierzenie małych bocianów (długość dzioba, długość złożonego skrzydła, waga), ale także dokonywanie pomiarów gniazda i jego czyszczenie. Działania te są częścią monitoringu gniazd, który polega m.in. na zabezpieczaniu miejsc na liniach energetycznych, poznaniu biologii, przeżywalności i wędrówek przez obrączkowanie oraz pobieranie materiałów do badań (zbierane dane o jadłospisie ptaków). Bardzo ważne jest usuwanie z gniazd niebezpiecznych dla bocianów elementów, w tym sznurków, toreb foliowych, itp. W 2023 roku obrączkowania odbyły się w województwie pomorskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim. Zaobrączkowano wtedy ponad 500 piskląt.
Od roku 2022 Energa Operator współpracuje w ramach działań ochronnych bociana białego z Polskim Towarzystwem Ochrony Ptaków. Współpraca dotyczy ochrony i obrączkowania piskląt bocianów w miejscowości Żywkowo w województwie warmińsko-mazurskim. Ochrona w przyszłości będzie polegała na zmniejszaniu objętości gniazd z częstotliwością co 2-3 lata oraz corocznym obrączkowaniu. W 2023 roku Spółka zamontowała łącznie ponad 500 nowych platform, w tym 11 platform z budkami lęgowymi, tzw. domków wielorodzinnych dla bocianów i innych gatunków ptaków.
Dbamy o ziemię sadząc drzewa i krzewy
Projekt „Dbamy o ziemię” zakłada edukację ekologiczną, integrację pracowników, pomoc lokalnej społeczności oraz tworzenie przestrzeni zielonych. Są to działania w obszarze klimatu i ochrony środowiska w ramach Strategii Zrównoważonego Rozwoju. W praktyce oznacza to dotarcie do placówek oświatowych, publicznych lub socjalnych, w tym do domów dziecka, przeanalizowanie ich potrzeb i stworzenie na ich terenie nowych obszarów zieleni. Od początku istnienia projektu, akcja realizowana jest w 6 placówkach. Poza nasadzeniami zieleni wolontariusze wraz z dziećmi pod okiem instruktorów tworzą budki lęgowe dla ptaków czy domki dla owadów, wraz z informacją jakich gości mogą się spodziewać oraz właściwej pielęgnacji.
Błękitna Szkoła
Jak co roku grupa podopiecznych placówek opiekuńczo-wychowawczych w ramach programu Domy Dobrej Energii, wzięła udział w tzw. Błękitnej Szkole organizowanej w Stacji Morskiej w Helu. Dzięki współpracy Energi z Fundacją Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego odwiedzono fokarium. W fokarium podopieczni domów dziecka przyglądały się karmieniu fok oraz brały udział w pokazie medycznym. Poznały m.in. różne gatunki fok zamieszkujących morze Bałtyckie, a także dowiedziały się jak się zachować w przypadku spotkania twarzą w twarz. Dzieci popłynęły też w rejs badawczy po Bałtyku, gdzie usłyszały prelekcję o ssakach morskich oraz dowiedziały się jakie cechy pozwalają im na życie w wodzie. Ponadto miały okazję aktywnie uczestniczyć w rejsie po Zatoce Puckiej, rozszerzając swoją wiedzę z zakresu hydrologii, badając poziom zasolenia, temperaturą wody czy prędkość wiatru.
